Walt Disney hết hạn bản quyền chuột Mickey sau 95 năm: Tương lai nào cho thương hiệu tuổi thơ?

Kể từ ngày 01/01/2024, phiên bản hoạt hình của bộ đôi Chuột Mickey và Minie trong tập phim đầu tiên mang tên “Steamboat Willie” đã chính thức hết hạn bản quyền sau 95 năm kể từ thời điểm ra mắt vào 1928, đồng nghĩa với việc hãng phim Disney sẽ không còn quyền bản quyền với những hình ảnh này nữa.

Năm 2024 sẽ là một năm lịch sử của thế giới luật bản quyền khi nhiều nhân vật biểu tượng của văn hoá đại chúng chính thức trở thành tài sản công hữu. Cụ thể, Luật sở hữu trí tuệ Hoa Kỳ chỉ cho phép bảo vệ bản quyền trong vòng 95 đến 120 năm. Do đó, kể từ ngày 1/1/2024, quyền sở hữu của Disney với chuột Mickey sẽ chính thức hết hiệu lực, tính từ lần đầu nhân vật này xuất hiện trong phim hoạt hình Steamboat Willie (1928).

Sau khi bản quyền thước phim này hết hạn, phiên bản kinh điển của Mickey và Minnie có thể được tái sử dụng mà không cần xin giấy phép hay mất chi phí. Tuy nhiên, những nhà sáng tạo nội dung phải lưu ý: chỉ có phiên bản Mickey và Minnie trong Steamboat Willie và Plane Crazy mới hết bản quyền, Disney vẫn nắm quyền sở hữu các phiên bản khác của chú chuột lừng danh; bên cạnh đó, Steamboat Willie mới chính thức bước vào miền công cộng tại Mỹ.

Disney tuyên bố: “Tất nhiên, chúng tôi sẽ tiếp tục bảo vệ quyền sở hữu của mình với của các phiên bản hiện đại của Chuột Mickey, cũng như các sản phẩm khác vẫn còn bản quyền”.


Trong quá khứ, phiên bản đầu tiên của Mickey xuất hiện trong Steamboat Willie đã chuẩn bị bước vào miền công cộng, cho đến khi Disney và nhiều tập đoàn lớn tổ chức vận động hành lang, nhằm thay đổi đạo luật sở hữu trí tuệ.

Phán quyết cuối cùng khẳng định quyền sở hữu có thể được kéo dài 95 năm, và hành động của Disney khiến các nhà phê bình đặt cho đạo luật biệt danh là “Đạo luật Bảo vệ Chuột Mickey”. Họ chỉ trích Disney rằng việc này sẽ làm trì hoàn tốc độ phát triển nội dung, cũng như ngăn cản hoạt động bảo tồn di sản văn hóa.

Dù Disney không phải tập đoàn duy nhất vận động hành lang trong chiến dịch này, nhưng bằng sự nổi tiếng của mình, Mickey trở thành biểu tượng cho chiến dịch kéo dài quyền sở hữu trí tuệ tại Mỹ lúc ấy.

Ngoài các nhân vật của Disney, năm 2024 cũng đánh dấu cột mốc nhiều tác phẩm của các tác giả qua đời vào năm 1953 (ở các quốc gia có thời hạn bản quyền là “trọn đời tác giả cộng thêm 70 năm”) và các tác giả qua đời năm 1973 (ở những quốc gia có thời hạn “trọn đời tác giả cộng thêm 50 năm), cũng như phim, sách và tác phẩm nghệ thuật xuất bản năm 1928 tại Hoa Kỳ.

Chuột Mickey là một nhân vật hoạt hình được đồng sáng tạo bởi Walt Disney và Ub Iwerks. Mickey có hình dạng một chú chuột được nhân hóa, thường mặc quần đùi đỏ, mang giày lớn màu vàng và đeo găng tay trắng. Chuột Mickey được xem là biểu tượng của công ty tỷ đô Walt Disney. Trong 95 năm qua, chuột Mickey đã trở thành nhân vật nổi tiếng thế giới, xuất hiện trên nhiều sản phẩm như quần áo, đồ gia dụng và cả thực phẩm. Chuột Mickey cũng xuất hiện trong hàng trăm bộ phim, trò chơi điện tử và chương trình truyền hình.

Theo Sở hữu Trí tuệ & Sáng tạo
Bài viết đóng góp, xin gửi về email: giadinhtieudung@gmail.com

* Trang Thông tin Điện tử Tổng hợp
Giấy phép ICP số 45/GP-STTTT do Sở TTTT cấp ngày 06/08/2019
Chịu trách nhiệm nội dung: Nhà báo Hương Sen
Ghi rõ nguồn: giadinhtieudung.vn khi lấy thông tin từ trang này

* Bản quyền thuộc Hello Media
Văn phòng: Đường số 9, khu đô thị Sala,
Thành phố Thủ Đức, TP.HCM
Email: giadinhtieudung@gmail.com